Pozostałe z Zwiedzanie Zakopanego

Historia Zakopanego
Kościół i cmentarz na Pęksowym Brzyzku
Kompleks Skoczni Narciarskich w Zakopanem
Sanktuarium Matki Bożej Fatimskiej na Krzeptówkach
Kaplica na Jaszczurówce
Muzeum Tatrzańskie
Kolejka na Gubałówkę
Krupówki

Kościół i cmentarz na Pęksowym Brzyzku

11 kwietnia 2023 / 13:7

Obiekty znajdują się na Pęksowym Brzyzku - nazwa pochodzi od nazwiska Pęksa (właściciele gruntów), natomiast brzyzek w gwarze ludowej określa strome urwiste zbocze (znajduje się za kościółkiem i cmentarzem).  Drewniany kościół o konstrukcji zrębowej  powstał 1847 roku i obecnie jest pod wezwaniem Matki Bożej Częstochowskiej, zlokalizowany przy ulicy Kościelskiej.  Obok kościółka znajduję się kaplica Gąsieniców - najstarszy budynek sakralny w Zakopanem oraz zabytkowy cmentarz, na którym pochowano zasłużone osoby  związane z Tatrami oraz Zakopanem.

Kościół na Pęksowym Brzyzku

Gdy dobra zakopiańskie zostały wystawione na sprzedaż w 1924 roku, w umowie ich zakupu mieścił się zapis zobowiązujący nabywcę to ufundowania kościoła i późniejszego utrzymania parafii. Tak też się stało i Klementyna Homolaczowa ufundowała świątynie, która powstała pod okiem budowniczego Sebastiana Gąsienicy-Sobczaka w 1847 roku. Pierwszym patronem na cześć fundatorki został św. Klemens, natomiast na pierwszego proboszcza wybrano pochodzącego z Jordanowa księdza Józefa Stolarczyka,  który objął parafię w 1848 roku.  Z jego inicjatywy powiększono kościoł dobudowując jego tylną cześć oraz dzwonnicę.
Kościół konstrukcji zrębowej - co ciężko dostrzec bo zarówno wewnętrzne jak i zewnętrzne ściany zostały oszalowane. Dach pokryty jest drewnianymi gontami. Najcenniejszymi elementami wyposażenia wnętrza są drewniane ołtarze wykonane w duchu baroku przez Wojciecha Kułacha-Wawrzyńcoka. Samouka, który inwencję twórczą czerpał z wizyty w Rzymie do którego udał się w pieszej pielgrzymce. 
Przed I Wojną Światową świętego Klemensa na ołtarzu głównym zastąpił obraz przedstawiający Matkę Boską Częstochowską, która jest patronem świątyni po dzisiaj.

Kaplica Gąsieniców

Jest to najstarszy obiekt sakralny w Zakopanem powstały w 1802 roku.  Kaplica została ufundowana przez Pawła Gąsienice a jej patronami była św. Regina oraz św. Paweł. Po remoncie dokonanym po drugiej wojnie światowej przez Antoniego Kenara jej patronami zostali święci Andrzej Świerad oraz Benedykt. Niewielka kapliczka została wymurowana z kamienia, pokryta gontem. 

Cmentarz na Pęksowym Brzyzku

Cmentarz powstał w 1851 roku jako cmentarz parafialny przy nowo powstałej parafii z inicjatywy księdza Stolarczyka.  Pierwszą znaną osoba która spoczęła na cmentarzu był doktor Tytus Chaubiński.  W 1931 wojewódzki konserawtor zabytków, uznał cmentarz za zabytkowy i od tego czasu potrzebna jest zgoda na pochówek na cmentarzu - które odbywają się na nim po dzisiaj. W czasie okupacji hitlerowskiej cmentarz został zmniejszony o 1/3 powierzchni w związku z budową drogi pod dolną stację kolejki na Gubałówkę.  
Na cmentarzu znajduje się około 500 grobowców z czego połowa to pomniki osób zasłużonych. Nagrobki znajdujące się na cmentarzu są dziełami sztuki przyjmującymi oryginalne formy, często projektowane przez artystów i rzeźbiarzy. Wśród grobowców możemy znaleźć między innymi te, które upamiętniają: Józefa Stolarczyka, Sabałę, Stanisława Witkiewicza, Antoniego Kenra, Karola Stryjeńskiego, Władysława Orkana, Kazimierza Przerwę-Tetmajera, Kornela Makuszyńskiego, Władysława Hasiora. 

Powrót